Śledź nas na:



Dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie

Postawy rodziców wobec dzieci:

Postawami najbardziej poprawnymi z punktu widzenia relacji rodzice - dziecko (a więc gdybyśmy spróbowali dokonać przeniesienia, także człowiek upośledzony umysłowo - społeczeństwo) są: akceptacja, współdziałanie, rozumna swoboda, uznanie praw,

Akceptacja, to przyjęcie człowieka upośledzonego takim, jaki jest, ze wszystkimi jego cechami wyglądu zewnętrznego, usposobienia, intelektu, z możliwościami i niemożliwościami, ograniczeniami i trudnościami. Akceptacja oznacza również, że przyjmujemy jako oczywisty fakt istnienie osoby upośledzonej umysłowo w społeczeństwie i ten fakt nie powoduje negatywnych odczuć.

Współdziałanie - oznacza zainteresowanie sprawami osoby upośledzonej, włączając ją we wszystkie możliwe formy życia społecznego, pamiętając o uwarunkowaniach płynących z faktu upośledzenia umysłowego. Życie społeczne nie może się toczyć obok czy poza osoba upośledzoną umysłowo. Jest ona nieodłączną częścią społeczeństwa. Jest integralnym elementem tego życia i również ma obowiązek i prawo w nim uczestniczyć.

Rozumna swoboda - oznacza uwzględnienie dynamiki rozwoju osoby upośledzonej umysłowi i kierowanie się zasadą prawa tej osoby do pewnej swobody. Żeby człowiek mógł się rozwijać swoich możliwościach musi mieć odpowiednią przestrzeń - musi doświadczać wolności. Niewłaściwe jest totalne uzależnienie tych osób od drugich. Tam, gdzie jest to obiektywnie i realnie możliwe, osoby upośledzone umysłowo mogą i mają prawo do postępowania według własnych chęci, pragnień i sposobów.

Uznanie praw. Osoby upośledzone umysłowo są równi innym ludziom, ich upośledzenie nie czyni ich mniej wartościowymi. Potrzebna jest oczywiście rozwaga i ostrożność w uznawaniu praw. Chodzi o to, że przy całkowitym uznaniu praw należy uważać, by nie stały się niektóre z nich przyczyną ośmieszenia czy nawet tragedii. Można śmiało powiedzieć, że prawem osób upośledzonych umysłowo jest konieczność uświadomienia sobie przez społeczeństwo istoty i wagi tego zagadnienia.

Postawy pozytywne mają swoje niejako odpowiedniki w rejestrze postaw negatywnych. Postawie akceptacji przeciwstawia się postawa odtrącenia; postawie współdziałania - unikanie; postawie rozumnej swobody - postawa nadmiernego chronienia oraz uznaniu praw - postawa nadmiernego wymagania, nadmiernej kontroli.

Odtrącenie - postawa nacechowana działaniami zmierzającymi do odizolowania siebie lub częściej osoby upośledzonej umysłowo, aby nie mieć z nią kontaktu, nie przyjmowanie do wiadomości samego faktu istnienia tych osób i konsekwencji stąd płynących. W momencie przyjęcia tego fakty „do wiadomości", uznanie go a priori za negatywny, gorszy, kłopotliwy, niewygodny. Osoba z niepełnosprawnością umysłową jest odczuwana jako ciężar, wyzwala w rodzicach odruch niechęci, a nawet poczucie zagrożenia. Rodzice nie wierzą w możliwości rozwoju takiego dziecka i dlatego nie interesują się nim.

Unikanie - polega na możliwie takim pokierowaniem życiem własnym i życiem społecznym, by nie znalazła się w nim przypadkowo osoba upośledzona umysłowo. Osoby przejawiające ten rodzaj postawy cechuje swego rodzaju obojętność emocjonalna na wszystko, co jest związane z tym problemem, nie czują się w żaden sposób związane „społecznie" z osobą upośledzoną umysłowo.

Nadmierne chronienie - postawa polegająca na bezkrytycznym przyjęciu za pewnik faktu konieczności zapewnienia wszystkiego osobie upośledzonej umysłowo. Przesadna aż do granic nadopiekuńczość, wyręczanie we wszystkim, niezauważanie realnych możliwości osoby z upośledzeniem, rozwiązywanie wszelkich jej problemów, wreszcie nadmierna pobłażliwość - oto najistotniejsze cechy charakteryzujące ten typ postawy. Taka postawa hamuje rozwój samodzielności osoby.

Nadmierne wymagania - postawa wyrażająca się pragnieniem dopasowania osoby upośledzonej do własnego wyobrażenia, stosując presję fizyczną lub psychiczną. Tak jak przy postawie nadmiernie chroniącej, przyjmuje się bezkrytycznie pewne założenia, nie licząc się z realnymi możliwościami osoby upośledzonej. Stawia się jej wymagania przekraczające jej możliwości wykonawcze. Najczęstszymi metodami wychowawczymi osób prezentujących tę postawę jest presja i stosowanie szerokiego rejestru kar. Dzieci są nieustannie oceniane a doceniane jedynie wtedy, kiedy osiągają sukcesy. Poczucie wartości jest więc uzależniane od osiągnięć.

Zagadnienie postaw należy traktować w sposób dynamiczny. Bardzo rzadko się zdarza, że jakaś postaw z wymienionego rejestru stosowana jest i prezentowana w postaci tzw. „czystej". Nie można też w sposób ostry rozgraniczać tych postaw między sobą. Wiążą się one ze sobą nieraz na zasadzie prostej zależności i wynikania. Z reguły mamy do czynienia z różnym nasileniem występowania poszczególnych postaw.

Każdą postawę można zmienić. Postawy są wynikiem uczenia się i zdobywania doświadczenia życiowego. Konieczna jest w wymiarze ogólnospołecznym - zmiana postawy „od" na postawę „do", to znaczy konieczne jest przyjęcie postawy skierowanej ku człowiekowi upośledzonemu umysłowo, ku jego problemom. Nie trzeba dokładać dodatkowego udręczenia tym wszystkim, których dotknął już los posiadania dziecka z niepełnosprawnością intelektualną.

 



Zobacz także