Śledź nas na:



Wybrane zagadnienia dydaktyczno - wychowawcze

Edukacja dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną wymaga ustalenia metodycznego toku działalności wychowującej, aby osiągały wszechstronny rozwój i doszły do szczytu swoich indywidualnych możliwości oraz zdobywały umiejętności w zakresie adaptacji społecznej.

Ogólne zasady postępowania pedagogicznego

Efektywność procesu uczenia się i nauczania oraz wychowania osób z niepełnosprawnością intelektualną zależy od znajomości podstawowych zasad postępowania pedagogicznego. Respektowanie tych zasad umożliwi osobom z upośledzeniem umysłowym osiągnięcie dostępnego im poziomu rozwoju i przygotowania do życia. Oto niektóre z nich:

 

Zasada akceptacji dziecka:

Zaakceptowanie dziecka wraz z jego ograniczeniami to podstawa realnej pomocy. Akceptacja jest jedną z form bezwarunkowej miłości - czyli kochania dziecka takim, jakim ono jest. Wiąże się z tym nawiązanie i utrzymanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego oraz współpracy z dzieckiem. Zależy to, w dużej mierze, od umiejętności wytworzenia właściwej atmosfery zajęć, wytworzenia tego, co nazywane jest często „właściwym środowiskiem terapeutycznym". Droga do nawiązania więzi emocjonalnej prowadzi przez bezpośredni, przyjazny kontakt, odpowiednio zorganizowane warunki pracy, no i oczywiście prawidłowo ukształtowaną osobowość nauczyciela specjalnego.

Zasada gruntownej znajomości dziecka:

Chodzi o możliwie pełne poznanie osoby, wszelkich uwarunkowań jej rozwoju psychicznego i fizycznego, diagnozy występujących zaburzeń, znajomości teoretycznej i praktycznej tych zaburzeń, poznanie środowiska wraz ze specyfiką jego funkcjonowania oraz oddziaływania. Wszystko po to, aby lepiej rozumieć dziecko i znaleźć właściwy sposób oddziaływania pedagogicznego.

Zasada podmiotowości i indywidualizacji:

Nie można prawidłowo wychowywać dziecka, nie licząc się z jego osobowością, a także z jego możliwościami i oczekiwaniami oraz stosunkiem dziecka do podejmowanych działań. Dziecko powinno być partnerem dla wychowawcy w tym, co on podejmuje. Dla rozwoju osobowego ważne są rozmowy na każdy temat, pytanie o zdanie na temat tej czy innej sprawy. Przy tym trzeba uważnie słuchać a także polemizować.

Im głębsze jest upośledzenie umysłowe, tym bardziej wychowanie powinno mieć charakter indywidualny, aby w pełni koncentrować uwagę na dziecku, licząc się z jego osobowością, możliwościami, potrzebami i oczekiwaniami.

Zasada aktywności dziecka:

Małe dziecko ze swej natury jest aktywne. Rozwija swój wrodzony popęd aktywności przede wszystkim w zabawie. Bieganie, skakanie, wspinanie się, dotykanie przedmiotów, przesuwanie ich czy rzucanie są najprostszymi czynnościami ruchowymi dziecka, przez które ćwiczy ono swoją sprawność ruchową, jak i zmysłową. Trzeba tworzyć dziecku warunki do takiej wielozmysłowej, różnorodnej zabawy, angażującej całe jego ciało. Doświadczenia sensomotoryczne, jakie małe dziecko zdobywa podczas zabawy, są niezbędne dla jego mózgu. Ponadto pozytywne emocje ułatwiają uczenie się.

Zasada wszechstronnej poglądowości:

Jest to zasada szczególnie ważna, gdyż osoby te mają duże trudności w nabywaniu wiedzy za pomocą słów, w początkowym okresie życia. Trzeba więc ograniczyć do minimum przekaz werbalny. Stosując go, dobrze jest posługiwać się opowiadaniem egzystencjalnym bliskim realiom życia dzieci lub też opowieścią z jasno czytelnym przesłaniem moralnym. Wzbogacać przekaz ilustracjami, filmami i innymi pomocami ułatwiającymi przyjęcie treści.

Zasada konsekwencji:

Konsekwencja w działaniach nauczyciela jest w dużej części warunkiem poczucia bezpieczeństwa dziecka, daje szansę na przewidywanie zdarzeń, a więc ułatwia przygotowanie się do nich. Dziecko powinno wiedzieć na co może liczyć ze strony rodziców w przypadku takich czy innych swoich poczynań, powinno umieć przewidzieć reakcje wychowawcy. Brak konsekwencji w postępowaniu wychowawców powoduje, że dziecko niejednokrotnie „wygrywa swoje" na drodze wymuszania (np. głośny krzyk, płacz, rzucanie się na ziemię, kopanie wszystkich). Matka dla świętego spokoju ulega żądaniom, utrwalając tym samym nieodpowiednie zachowania dziecka. Dziecko z czasem nauczy się, że jest silniejsze od matki i szybko zaczyna rządzić.




Zobacz także