Śledź nas na:



Pomoce katechetyczne

Środki audiowizualne:

Dużą wartość mają środki audiowizualne. Należy pamiętać, że wyobraźnia dziecka jest upośledzona. Film w którym nakładają się jednocześnie muzyka, ruch, kolor, treść słowna, ma wręcz nieocenioną wartość. Film wzbogaca wyobraźnię dziecka, pobudza słuch, wzrok, działa na kilka zmysłów jednocześnie. Jest to oddziaływanie bardzo skuteczne i zgodne z zasadami oligofrenopedagogiki. Oczywiście nie można od razu emitować całego długiego filmu. Byłoby to dla dzieci zbyt nużące i mijałoby się z celem. Pokazujemy fragment filmu, który dotyczy tematu.

Przedmioty liturgiczne:

Jako pomoce dydaktyczne służyć też będą wszelkie przedmioty liturgiczne względnie ich realistyczne wyobrażenia. Warto zaznaczyć, że wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, należy posługiwać się konkretem, realnie występującymi przedmiotami, jak: kielich, patena, konfesjonał w kościele, itp. Przy braku takich możliwości korzystamy z realnych wyobrażeń danych przedmiotów. Kwestia przyswajania symboliki, posługiwania się nią przez osoby głębiej upośledzone umysłowo nie została do końca zbadana, ale praktyka zdaje się wskazywać, że przekazywanie pewnych treści za pomocą symboliki wydłuża i utrudnia proces przyswajania treści. Osoby upośledzone muszą się bowiem niejako podwójnie uczyć – najpierw symbolu, potem konkretu. Sprawy te są uwarunkowane zaburzeniami w zakresie abstrahowania i uogólniania Tak więc w przypadku, gdy nie posiadamy konkretnego przedmiotu, stosowana przez nas symbolika nich będzie jak najmniej skomplikowana i jak najbardziej zbliżona do tego, co ma przedstawiać.

Gazetki, wystawki:

Ważne zadanie ma też tzw. „gazetka” – tablica o zmienianym wystroju – do której przypinamy zarówno prace uczestników, jak i pewne przedmioty związane z praktykami katolickimi (np. duży różaniec). Niezbędna jest też „wystawka” - półka, regał na prezentację prac z plasteliny, drewna itp. Gazetki i wystawki spełniają ważne zadanie jako pomoc w utrwalaniu i przekazywaniu pożądanych treści. Same wystawki prezentujące aktywność uczestników katechezy służą ekspozycji osiągnięć grupy i poszczególnych jej członków. Należy je traktować jako swoistą nagrodę dla dzieci za włożoną pracę i wysiłek. W starszych grupach wystawka może służyć np. celom konkursowym. Jeżeli istnieją odpowiednie warunki, czyli puste i duże ściany, gazetek czy wystawek może być kilka. Nie może ich być jednak za dużo, by nie rozpraszały uwagi dzieci, a ewentualne ekspozycje nagrodzonych prac nie traciły na ważności przez brak wyakcentowania ich wyjątkowego charakteru.

Bodźce wzrokowe – kolory:

Duży wpływ na zaangażowanie dziecka mają bodźce wzrokowe. Sala nie powinna być szara i ciemna. To powoduje u dziecka nudę i obojętność. Kolory i kształty, zapach i dźwięk powinny dawać dziecku radość1. Kolory budzą uczucia, ożywiają, pobudzają umysł lub zasmucają, cieszą lub uspakajają.

Przynajmniej w początkowym okresie prowadzenia katechezy należy stosować kolory tzw. „czyste”, żywe, tak je dobierać, by jeden kolor wyraźnie odcinał się od drugiego – przy zachowaniu oczywiście zasad estetyki i doboru kolorów. W okresie tym trzeba unikać stosowania półcieni, barw „rozmytych”, szarych”, a także zbyt dużej ilości kolorów na jednym obrazie. Kolory szare powodują zatarcie rysunku, a zbyt bogate – trudność w postrzeganiu rysunku jako całości. Rozpraszają i dekoncentrują dziecko. Istnieje swoisty język kolorów. Przy zaburzeniach mózgowo – organicznych kolory czerwony i żółty oddziałują ogólnie na uaktywnienie się uczuć, kolory błękitny i zielony przeciwnie – zapewniają koncentrację, zadowolenie i równowagę. Kolor biały emanuje spokojem, ciszą, może działać nużąco.

Do lata należy kolor czerwony, który bardzo silnie pobudza. U osób nerwowych może wywołać agresję. Jest w nim jakaś agresja, chęć niszczenia, podobnie jak w ogniu. Czerwień jest kolorem namiętności, wzburzenia, może wręcz wzbudzać strach. Jest „przyspieszeniem” dla osób powolnych. Kolor żółty jest barwą jesieni. Jest kojarzony z radością życia, rozpoczynającym się dniem. Ale jest też kolorem spadających liści i dojrzałych owoców. Barwa żółta wzmacnia wolę, przekazuje ciepło serca, wesołość. Przy depresjach i stanach lękowych może działać łagodząco i rozpogadzająco. Kolor biały przyporządkowany jest zimie. Biel promieniuje, jest światłem, uspokaja i rozjaśnia. Może działać nużąco i kojarzyć się z pustką. Do zimy należy też błękit. Kojarzy się z głębią i dalą nieba lub wody, jest kolorem ciszy i spokoju, uspokaja, działa nasennie, przypomina zimny chód. Jest też kolorem duchowości i życia religijnego, gdyż prowadzi do wyciszenia. Kolor zielony należy do wiosny. Zieleń kojarzona jest z siłą tworzenia, wzrostu, procesem dorastania. Tęsknota do zieleni jest postrzegana symbolicznie jako pragnienie odnowy. Zieleń łagodzi, przynosi zadowolenie, daje pokój, uspokaja i odpręża, pomaga rozładować wewnętrzne napięcia, regeneruje system nerwowy. Zieleń uważana jest za kolor najbardziej bezpieczny. Powinno jej być jak najwięcej w otoczeniu dzieci.

Bardzo ważnym elementem wspierającym przekaz treści jest ciemność. Ciemność silnie działa na emocje. Im jest głębsza, tym głębiej dociera do człowieka. Może budzić niepokój, a nawet lęk, ale bardzo ważne jest oswojenie się z ciemnością, opanowanie emocji. Dzięki ciemności wyraźniej dostrzegamy każdy element, który nią nie jest. Dlatego w ciemności tak wielkiego znaczenia nabiera zapalona świeca pojawiająca się w zasięgu wzroku. Ciepłe migoczące światło świecy niesie ze sobą spokój i poczucie bezpieczeństwa.

Bodźce dotykowe:

Bardzo istotnym elementem w procesie poznawania pełnią bodźce dotykowe, które można też połączyć z ciemnością. Oto prosty przykład: dzieci z zamkniętymi oczami mogą rozpoznawać za pomocą dotyku przedmioty zawierające w sobie treści religijne, np.: różaniec, krzyż, świeca itp.

1 W wielu klinikach na świecie wykorzystuje się energetyczne właściwości barw w terapii wspomagającej leczenie wielu chorób. Kolorowa terapia, terapia kolorem to - chromoterapia, czyli leczenie przy pomocy kolorów.



Zobacz także